Ике култык таягында кайтты

Оныгым Бөек Ватан сугышы һәм аннан соңгы елларда ничек яшәвебез турында истә калганнарны сөйләвемне сорады. Мин аңа үзәккә үткән кайбер мизгелләрне сөйләдем.

Бөек Ватан сугышы башланганда миңа бер яшь тә тулмаган булган. Әмма әтинең яраланып, ике култык таягына асылынып кайтуын хәтерлим. Аның тәненнән бик күп снаряд кыйпылчыкларын алганнар. Ләкин үпкәсенә кадалганын калдырганнар. Уң аягының тез капкачы ватылган. Кабат сугышка керә алмаслык дип, кайтарып җибәргәннәр. Һичшиксез, безнең гаилә өчен шатлык булды. Күпмедер вакыттан әтине район үзәгендәге колхозга хисапчы итеп куйдылар. Анда эшли башлагач безне, әни белән дүрт баланы, үз янына, Яңа Кенәргә алдырды. Башта безне Киров исемендәге урамның 24 нче йортына урнаштырдылар. Аннан Тукай исемендәге урамда (Мөхәммәтҗан, Гатаулла, Гөлчирә өйләренең берсеннән икенчесенә күченгәләп) яшәдек. Әти көне буе конторада, әни колхозның төрле эшләрендә йөри. Кайда гына торсак та, әнинең төп борчуы алты кешегә аашарга ризык әзерләү. Җәй көне нинди генә үләннәрдән файдаланмый иде! без, балалар, елгаларда, болыннарда үләннәр белән туклана һәм җыеп кайта идек. Кыш көннәрендә апа белән абый мәктәптән бик ачыгып кайта иделәр. Даими тору урыны булмагач, килгән елда бәрәңге дә утыртылмады. Ун яшьлек апам ачлыктан шешенеп чак кына үлми калды. Икенче елда 25 сотый җир бүлеп бирделәр. Аны көрәкләр белән казып, Чембулаттан алып килеп, бәрәңге утырттык. Бала саен берәр кәҗә булдыырылды. Тукай исемендәге урамның югары башында аларны асрау отышлы булды. Болары инде сугыш беткәч барлыкка килде. Сугыш вакытында һәм аннан соңгы елларында кешеләр бик ярдәмләшеп аралашып яшәделәр. Шырпы, тоз, сабыннар үтә кадерле. Учак тергезәсе булса, морҗасыннан төтен чыгучы өйгә чиләк белән утлы күмер алырга йөгерәсең. Йорт хуҗасы һичшиксез бүлешми калмый. Зур югалтулар хисабына сугыш безнең илнең җиңүе белән тәмамлангач, тиз арада тормышлар яхшыруына өметләндек. Әмма яхшы тормыш килергә ашыкмады... халык бик күп түзде әле.