Әтнә килене үз кайнанасын мактый

Минем Әнкәй заманында әллә нинди постлар биләгән эшлекле ханым да, танылган шәхес тә түгел. Гап-гади авылда яшәүче, гап-гади татар хатын-кызы, татар әбисе ул. Әллә кайда түгел, үзебезнең Әтнәнең үзебезнең Кү­әм авылында гына яши. Чишмәле Сап авылында туып, 17 яшендә Мәхмүт әт­кәйгә кияүгә килгән дә, төшкән урынын­да таш булган: колхозда эшләгән, балалар үстергән, дөнья көткән Һин­дия Хәбибулла кызы Батталова. Исе­ме дә үзе кебек ягымлы аның. Дөресен әйткәндә, Әнкәйнең мине кат-кат уйландырган, гаҗәпләнеп-сокландырган сыйфатлары бихисап. Менә шу­ларның берничәсе.
Әнкәйнең дингә мө­нә­­сә­бәте. Кайна­нам үз го­ме­­рендә дин сабаклары ал­ма­ган, мәдрәсә тәмамламаган, әмма аның кү­ңелендәге Аллаһка их­лас мә­хәб­бәте, тәкъвә­лыгы, дин кануннарын тө­гәл үтәве күпләргә үрнәк итеп куярлык. Шәһәрбану әбисе, Гарифәбану әнисе бишектән үк сеңдергән иман нуры, дин нигезләре Әнкәйне гомер буе озата бара. Бик дини булган аның әни­се, ачлыктан тил­мергән авыр еллар­да да, кайчак сәхәрдә бер йотым су эчеп, елына өчәр ай уразасын тоткан, 4 кызына да үзенең белгә­нен, үзенең инанганын бөртекләп өйрәтеп калдырган. Әнкәй ба­лачагын менә ничек искә тө­шерә: "Ризыкның бик кадерле еллары. Әни миңа, кызым, иртәгә уразага кер­сәң, сәхәргә йомырка пе­шереп бирер­мен, дип әйтә. Мин шул йомыркага кы­­зыгып, ураза тотарга ризалашам". Ме­нә кайдан килә ул 75 яшьлек Әнкәйнең әле бүген дә бер көн калдырмый ураза то­туы, биш вакыт намазын төгәл үтәве. Аңа бит ул әнисенең күкрәк сөте белән үк кергән! Соңгы вакытта традицион ислам дигән төшенчә еш яңгырый. Иң кызыгы, дөресрәге иң кызганычы, әлиф­не таяк дип тә белмәүчеләр авыз суы корыта әлеге гыйбарә белән. Ми­­немчә, традицион ис­лам - буыннан-буынга, нә­селдән-нә­селгә күч­кән, гаиләнең яшәү рә­ве­шенә әйләнгән ди­ни ка­нуннар булырга тиеш, нәкъ менә безнең Ән­кәй ми­салындагыча.
Әнкәйнең мәгърифәткә мө­­нәсәбәте. Кайнанам кайнатам белән 5 ба­ла тәрбияләп үстергән­нәр һәм аларның бишесенә дә югары белем биргәннәр. 7 класс белемле, го­­мер буе үз авылыннан чит­кә чыгып йөрмә­гән Ән­кәй балалары мәсьә­лә­сендә әнә шундый зи­рәк­лек күрсәткән. Хәзер өч­­ле капчыгы да югары бе­лем ала, ә бит элек вуз­га керү, анда уку чын мәгъ­нәсендә энә белән кое казуга тиң булган. Ән­кәйнең бүген ике кызы - Нурия, Рания - медик, ике кызы - Сүрия, Ләй­сән - журналист; улы, ирем Ал­маз - физик-радиотехник. Һәркайсы тормышта үз урыннарын тапкан ке­ше­­ләр. Кайнанам өчен мон­нан да зур бәхет дөнья­да юк.
Әнкәйнең ризыкка, аш-суга мөнәсәбәте. Әйтеп узганымча, ул бик дини. Әнә шуңадыр да, кайнанам исрафчылыкка нык каршы. Валчык икмәк, бер телем ризык әрәм булу - Әнкәйнең бәгырен кисә, борчый, кайгыга сала. Мин дә аннан сакчыллыкка өйрәнәм. Шунысы куанычлы, әлеге сыйфат Әнкәй тәрбиясе белән балаларыбызга да күчә бара. Кайнанам аш-суга да бик оста. Аның пәрәмәчләрен, гөбәдияләрен ашап караган кеше әле дә сагынып сөйли. Әмма әнкәй, зирәк татар хатын-кызы буларак, кухняны тулысы белән миңа тапшырды. Нәрсә генә пешерсәм дә, ни генә әзерләсәсм дә, "Хисапсыз тәмле булган бу"- дип, мактап туялмый, рәхмәт аңа. Әйе, нәрсә тотсам, шуны пешерә алырлык тәҗрибәле килен инде мин, тик шулай да әле һаман да Әнкәйдән өйрәнәм. Борынгыча әзерләнгән балан катыгы, корт, кабартма - барысын да санап бетерү мөмкинме? Күбесен дәфтәремә язып куям. Онытылмасын дим. Аның киңәше, хәер-фатихасы белән әзерләнгән ризыклар тәмле дә, бәрәкәтле дә була.
Әнкәй бер кайчан кеше гайбәтенә кер­мәс, урам сүзен җыярга капкадан да атлап чыкмас. Үз тормышы, үз дөнья­сын­да кайнаган, кешенекенә кызыкмас, башкалардан көнләшүне белмәс зат ул. Матди байлыкка җаннарны сатар­га әзер бүгенге заманда кайнанам күңелен әнә шулай саф килеш саклап яши белә. Рәхмәт аңа, балаларыбызны бар җан җылысын, йөрәгенең яктысын би­реп тәрбияләшә. Чыгып китсәк, өебез­гә йозак эләсе юк, кайтып керсәк, чәй кай­наган, балалар караулы. Безгә хә­ер-дога теләүче, өебезнең нуры булып яшәүче Әнкәйгә җырдагыча кояш гоме­ре телим. Дөнья бәһасе торырлык, гаи­ләм, балалар дип җан атып яшәүче ирем­нең Әнисе бит син!