Сәламәт буласың килсә – тырыш

Бүгенге көн таләпләре сәламәт яшәү рәвеше алып баруны алга сөрә. Ашаган ризыгыбыз - тоташ химия, сулаган һавабыз - җитештерү калдыклары белән пычранган. Эчкән суда - нитрат.

Әнә шундый тормыш шартларына тәмәке тарту, спиртлы эчемлекләр куллану кебек начар гадәтләрне дә китереп кушсаң - чыдаган организмга рәхмәт. Авыл җирендә яшибез, табигый продуктлар ашыйбыз - ите дә, бәрәңгесе дә үзе­безнен бакчада үскән, диярсез сез. Тик менә без яратып ашаган бәрәңге дә дөрес итеп кулланмаганда организмга зыян китерә ала икән.
Район хастаханәсенең конференция залында шәфкать туташлары катна­шында узган ки­ңәшмәдә сүз әнә шул хак­та барды. Киңәшмәдә кеше сәламәтлеген сак­лау өлкәсендә хезмәт куйган танылган табиблар катнашып, үзләренең эш тәҗрибәсе белән уртаклашты, киңәшләрен бирде. Чараны республика сәламәтлекне саклау министрлыгының баш шәфкать туташлары советы каршында халыкка беренчел медико-профилактик ярдәм күрсәтү комитеты рәисе, республика клиник хас­таханәсе фельдшеры Фәйрүзә Иделбаева алып барды. Анда шулай ук гигиеник тәрбия табибы Ольга Неделько һәм югары категорияле табиб-эндокринолог, фәннәр кандидаты Татьяна Никишова катнашып, чыгыш ясады. Казан табибларын районыбызда үлем күп булу белән бәйле проблема бик гаҗәпсендерде. Моннан дистә еллап, әле иске хастаханә булган заманнарда биредә булып киткән Ольга ханым Әтнәдә булган үзгәреш­ләргә соклануын әйтте. - Сездә чисталык, юллар асфальтланган, яңа биналар калкып чыккан. Хастаханә яңартылган, уңайлыклар бар - эшләргә дә эшләргә. Тик менә үлем белән бәйле саннар гына күңелдә борчу тудыра, - диде ул.

- Респуб­лика буенча үлем-китем белән бәйле саннарга күз салсак - беренче урында - Чирмешән районы, икенче урында - Әтнә. Югыйсә, биредә һава чиста, саф, зур җитештерү обьектлары да юк. Сәбәбе нидә? Бәлки бу профилактика эшенең начар оештырылуы белән бәйледер. Кешеләр белән аралашыгыз, аңлатыгыз. Кече медицина хезмәткәрләре ат­нага дүрт сәгать вакытны халык белән профилактик эш алып баруга багышларга тиеш. Шуның өчен "Сәламәтлек мәк­тәпләре" эшләп килә. Авыруларның ничек килеп чыгуын, беренчел билгеләре нинди булуы турында сөйләшү кирәк. Кеше үзен контрольдә тота һәм үз-үзенә ярдәм итә белергә тиеш. Бик күп­ләр кан басымын да үлчи белми. Өйрәтергә кирәк. Без, үз чиратыбызда бу эштә ярдәмгә килүче ки­тапчыклар, флаерлар булдырдык. Аларны ха­­лыкка тарату кирәк. Тиешле дәрәҗәдә оешты­рылган сәламәтлек мәктәпләре авыруларны ва­кытында ачыклауга, бу өлкәдә уңай нәтиҗәләргә ирешүгә этәргеч.
- Үлем очракларының иң күбе онкология белән бәйле. Бу уңайдан, бер мисал китерәсем килә, - дип кушылды коллегасына Татьяна Никишова. Япония табиблары тарафыннан уздырылган тикшерүләр без яратып ашаган бәрәңгенең дә әшәке авыру китереп чыгаруда зур роль уйнавын раслаган. Икенче икмәкне яратучылар арасында юан эчәк рагы авыруы килеп чыгу ун, хәтта егерме тапкырга зуррак. Бәрәңге - шул ук шикәр. Глюкометр белән тикшереп карагыз, бәрәңге ашауга - канда шикәр күләме арта. Һәм ярты сәгать шулай тора. Ә бу куркыныч нәтиҗәләргә китерергә мөмкин. Шуңа да табиблар, аны ашаганнан соң һәм гомумән, яшелчәләрне көндәлек рационга кертүне гадәт итәргә киңәш итә. Кәбестә, петрушка, алма, кишер - әнә шундыйлардан. Яшегезгә карамастан, дөрес туклану кагыйдәләре турында онытмагыз. Атнага бер ач тору да бик файдалы. Бу - организмга җыелган ток­синнардан котылу юлы. Шул хакта үзегез дә онытмагыз, пациентлары­гызга да җит­керегез. Сәламәт бу­лу - зур тырышлык та­ләп итә. Саклыйк үзебезне, - диде ул. Шунда ук күпләргә янаган симерү куркынычы турында аңлатып китте, балалар арасында әлеге авыруның соңгы елларда күп­ләп таралуына басым ясады. Киңәшләрен бирде.
Автор фотосы.