“Язылмадым... Бик кыйммәт...”

Ник язылмыйсыз "Әтнә таңы"на? - Күәм, Дусым авыллары буенча йөргәндә авыл халкына иң күп бирелгән сорау булгандыр бу.
Иң күп ишеткән җавап та бертөсле, "Бик кыйммәт шул, 700 сум диярлек... яшисе дә бар, ник күтәрәсез шулай?" Бездән генә торса икән.
"Һай, балалар, бер дә язылмый калган юк иде, быел сезнең кебек йөрүчеләр булгалады, кызганып язылган идем шул, әйтте аны килен "Әнкәй, үзебезнең газетага языласың калган... дип" - дип каршылады Сания апа. Килеп туган хәлне аңлаткач, "Язылам, әйдә язылам", - дип акчасын ук күтәреп чыкты. Сания апа белән безне үз иткән киленгә рәхмәт укып, чыгып киттек. Галиябану апа "Мин әллә кайчан язылдым", - дип каршыбызга ук чыкты. Шул арада үзенең моң-зарлары белән дә уртак­лашты. "41нче ел баласы мин, бер грамм файдасы юк, әтием Хәйретдинов Хаҗи Хәйретдин улы сугышта үлеп, Смоленск каберлегенә җирләнгән. Әтекием Яруллин Сәхибулла сугышта хәбәрсез югалган. Ике гаилә әбисен бактым, сыерсыз да, йортсыз да калдым..." - дип сөйләп алды. Йорт саен керәбез, кайсы бар, кайсы бикле. Гаҗәп дөнья, бу язылгандыр инде дип уйлап йөрибез, поч­тальон Гөлия: "Аларның язылганы да юк", дип телсез калдыра. Бу кешенең акчасы да юк, язылмагандыр, дип калдырмакчы булабыз, анысы әллә кайчан алты айга да язылган булып чыга.
"Кыйммәт..." түгел, "Нәр­сә бар анда укырга?" диләр... - ә үзләре бер ге­нә тапкыр да язылып ка­ра­маганнар. Күәм генә тү­гел, һәр авылда шулай...
Ә Күәм авылында иң аз язылучылар икәнен бел­гәч, сүз таба алмый азап­ландым. Булмас... Авыл­дашлар өчен утка-суга керәбез, ярдәм со­расалар да, сорамаса­лар да йөгергән көн. Үзара хөрмәт булмау гаҗиз итте. Бар хәлгә керүчеләр, әбе­кәй­ләрнең "Һай, кызым, языл­ган идем, тагын бер тап­кыр язылсам ярыймы?" соң диюләре күзгә яшь китерде. Фердинат абыйның "Редакция бе­лән йөргәч, хәлегез җи­ңел түгелдер, өч айга түгел, алты айга яз әйдә", диюе дә үз бәясен алды. Ап­тырагач, өч айга гына булса да язылып карагыз, ошамаса башка язылмассыз", дия башлаган идек. Зөлфирә, Миңлегөл, Гүзәл, Айсылуларның җылы сүзе дә көч бир­гәндәй булды.
Хәлимә әбинең "Һай, балалар, бу яртыеллык­та язылмаган идем шул, оятлы булдым", - дип газе­тага язылуына үзебез дә уңайсызландык. "Гаеп­лә­мәгез инде, пенсиям 7000 сум гына җиткерә алмыйм, гомер буе терлек­че булып эшләдем, пенсиям аз шул", дип уфтанучыларга пенсия­ләрен өстәп түлисе килде...
Дусым авылыннан да каршылыклы уйлар белән кайттык. Кызганычка каршы, безнең халыкка әйбәт гайбәт ки­рәк... Безнең дөнья аларның күбесенә ят...